Gisteren was het zover, na ruim tien jaar nam ik afscheid van de Maastrichtse gemeenteraad. Nadat burgemeester Annemarie Penn mooie woorden had gesproken, mocht ik nog één keer het college, de raad en de publieke tribune toespreken vanachter het spreekgestoelte. Hieronder de tekst van mijn afscheidsspeech:
In mijn nieuwe baan houd ik me bezig met gezonde en betaalbare voeding voor iedereen. Omdat we het 7 miljard, binnenkort 9 miljard mensen mogelijk willen maken om gezond en betaalbaar te eten, terwijl we tegelijk onze aarde leefbaar willen houden. Dat gaat niet met biologische landbouw alleen, omdat er simpelweg te weinig ruimte is om al die koeien en kippen vredig te laten grazen en scharrelen. Zelfs niet als iedereen 60 euro per kip wil betalen, wat die overigens (relatief gezien) voor de tweede wereldoorlog ook kostte, een prijs die het voor een grote meerderheid van de mensen onmogelijk maakt om essentiële dierlijke eiwitten binnen te krijgen. Er is een prima oplossing, zo hebben de experts mij verteld: de kippenflat. In mijn eigen woorden: een flink gebouw, op de Beatrixhaven bij wijze van spreken, 80 verdiepingen hoog – vergelijkbaar met 20 mensenverdiepingen – veel leefruimte per kip, hoge ramen en grote balkons, zodat ze lekker naar buiten kunnen. Een echte klassieke win-win-situatie: goed voor de kip, goed voor de consument, gezond voor de mens, en prima voor het milieu, want al die schadelijke gassen en mest kunnen ter plekke worden opgevangen en mogelijk omgezet in energie.
En toch gaat die kippenflat er niet komen.
Dierenpartijen roepen dat het dieronvriendelijk is. Groene partijen zwijmelen bij de romantiek van kippen in de wei. Conservatieve partijen roepen dat boerderijen in het landschap horen. De feiten doen er niet toe, de onvermijdelijke ontwikkeling wordt genegeerd, een perfecte oplossing voor dier, mens en planeet gaat het niet redden. En nadat iedereen elkaar hardhandig de maat heeft genomen, zijgen we uitgeput maar voldaan neer, achter de schuttingen van ons eigen, uitvergrote gelijk.
Waarom dit verhaal van de kippenflat? Niet omdat ik onze stad met een kippenhok, -ren, of – flat wil vergelijken, helemaal niet.
Maar wel omdat we in de politiek, ook in Maastricht, vaak geneigd zijn vanuit ons eigen kader te redeneren, waardoor de verschillen vaak onnodig worden uitvergroot, en we de overeenkomsten over het hoofd zien. En daardoor de beste oplossing als niet haalbaar of niet te verkopen van de hand wijzen. Maastricht, deze prachtige stad, kent een lange geschiedenis die als een krachtige motor van inspiratie de Maastrichtse samenleving voortstuwt in de toekomst. We zijn een sociale stad, een saamhorige stad, een inclusieve stad, al eeuwen lang. En daar zijn we allemaal trots op.
Een stad die al eeuwenlang een veilige haven is voor vluchtelingen. Maar waarom schreeuwen we dan zo hard tegen een asielzoekerscentrum? We zijn een internationale universiteitsstad, een stad die al eeuwenlang oud en nieuw, traditie en innovatie, weet te verbinden, die al eeuwenlang letterlijk muren afbreekt en doorbreekt om moderne ontwikkelingen ruimte te geven. Maar waarom schreeuwen we dan zo hard tegen een nieuw gat in de stadsmuur?
“U schreeuwt zo, maar wat zegt u eigenlijk”, las ik dit weekend ergens. Na 10 jaar raadslidmaatschap is dat misschien de belangrijkste les voor mij: probeer te begrijpen wat een schreeuw eigenlijk zegt. Niet meteen veroordelen dat een wijk die het lastig heeft protesteert tegen de komst van vluchtelingen, maar proberen er achter te komen wat de mensen tot deze schreeuw beweegt. Niet de protesten tegen een klein gat in de stadsmuur afdoen met de redenering dat Poort Waarachtig en de Nieuwenhofpoort toch ook konden, maar het geluid achter de schreeuw te begrijpen.
Zoals gisteravond iemand tegen mij zei: nieuwsgierigheid is de belangrijkste waarde voor een vreedzame samenleving.
En natuurlijk hoor je dan wat men eigenlijk bedoelt te zeggen: gaat het niet wat snel? Hebben we nog contact? Waar staat ons mooie, maar kleine en ook kwetsbare stadje in een globaliserende wereld? Dat zijn vragen die het waard zijn gesteld te worden – en dat zijn de vragen waarover ‘de gemeente’, de politiek met de Maastrichtenaren, met alle Maastrichtenaren, in gesprek moet gaan. Niet om de gemaakte keuzes te veranderen, wel om de grote kracht van Maastricht verder te versterken: die sociale, saamhorige, internationale stad waar iedereen welkom is en waar iedereen een eerlijke kans krijgt op een goed leven.
Mijn stad, die ik, ondanks flirts met Zürich en Shanghai, eeuwig trouw blijf. Waar ik als Hollender in Mestreech me heel erg welkom voel. En waar ik enorm trots op ben.
Net zoals ik trots ben op deze gemeenteraad, het stadsbestuur, waar ik 10 jaar met heel veel plezier deel van heb uitgemaakt.
En jullie kennende, zou het zomaar kunnen dat,
na een heleboel stads- en raadsrondes,
na luidruchtig protest van Jan dat hij niks meer mag zeggen in de Raadsvergadering,
een interruptie van Gert-Jan die benadrukt dat het eigenlijk een idee was van GroenLinks,
na een lange bijdrage van Frans waarin hij stelt dat de visie ontbreekt,
na een inbreng van Richard Schoffeleers die de bestemmingsplantechnische onderbouwing mist,
een verklaring van Jos Gorren waarin hij betreurt dat het initiatief niet van een leuke vrouw komt,
het weerwoord van John Aarts die het collegevoorstel verdedigt omdat het goed is voor de nakomelingen van Vivianne,
na een ontboezeming van John Günther die ons allemaal laat weten dat de SP natuurlijk tegen is, maar uit liefde voor Jack voorstemt,
nadat de Seniorenpartij aarzelend akkoord gaat na 13 werkbezoeken,
Niels Peeters in een betoverend betoog de beveiliging kraakt,
en ik, kijkend vanaf de publieke tribune, geheel tegen mijn ongeduldige aard in, op mijn handen moet gaan zitten bij een interruptie van Kitty die zegt dat ze het er natuurlijk mee eens is, maar toch tegenstemt omdat het voorstel van de PvdA komt,
zou het zomaar kunnen, dat na al die prachtige Maastrichtse rituelen, heel burgermeesterlijk voorgezeten door een onverstoorbare Annemarie Penn,
dat die Kippenflat er in Maastricht binnenkort gewoon staat.
Dank jullie allemaal voor een onvergetelijke tijd.
