De bus als metro

Onlangs was ik in Tilburg, waar kunstenaars een interessant experiment hebben gedaan: op een aantal plekken in de stad staat een metrokaart en hoor je door een rooster metrogeluiden. Je kunt je de vertwijfelde blik van toeristen voorstellen: want waar is die metro? Nergens dus...

Dezelfde soort vertwijfeling zie ik vaak bij bewoners en bezoekers van Maastricht: overal rijden bussen, overal zijn bushaltes, maar waar gaan ze heen? En vooral: hoe kom ik makkelijk waar ik zijn moet? De hoeveelheid openbaar vervoer is niet het probleem, maar de toegankelijkheid ervan. En dat is volgens mij redelijk eenvoudig op te lossen met de metro als inspiratiebron.

NS, Veolia, DB, NMBS, Tec, Euregiobahn, De Lijn. Zeven OV-aanbieders in Zuid-Limburg, een gebied van nog geen 25 bij 25 kilometer. Als je al deze OV-aanbieders in Zuid-Limburg ‘over elkaar heen’ legt, durf ik te wedden dat je tot een fantastische dekking komt. Er is alleen geen touw aan vast te knopen qua dienstregelingen, betalingssystemen, tarieven, enz.

Want wat is het geheim van de metro: herkenbaarheid, regelmaat en goede aansluitingen. Of je nu in Parijs, Berlijn, Londen, New York, Shanghai of Amsterdam bent, het systeem werkt overal vrijwel hetzelfde. Een goed leesbare kaart, waarop je precies ziet waar je op welke lijn moet overstappen om bij je bestemming te komen, en dan zeker weten dat je minimaal elke 10 minuten in kunt stappen.

Dus zou de provincie voor twee dingen moeten zorgen: eerst alle OV-aanbieders ertoe bewegen dat ze in Zuid-Limburg één systeem van voorlichting en ticketing hanteren en vervolgens kijken waar nog gaten zitten die we moeten opvullen. Zo moet er tussen de 3 steden iedere 10 minuten een trein/lightrail rijden. Een cirkellijn in Zuid-Limburg dus. Met Sittard als uitvalsbasis naar de Randstad, Maastricht als opstap naar Luik, Brussel, Parijs en London, en Heerlen als uitvalsbasis naar Aken, Keulen, Frankfurt, Berlijn.

De cirkellijn stopt op alle tussengelegen stations, van waaruit elk half uur bussen vertrekken die de kernen zonder treinverbinding ontsluiten. In de steden geldt voor elke buurt een 10-minutenverbinding met een halte op de cirkellijn. 1 bushalte op max. 500 meter van iedere woning is een prima voorziening, nu is het vaak meer – maar met lagere frequenties. Dus dat ruilen we tegen elkaar uit.

Iedere aanbieder mag zijn eigen ticketing hanteren, maar naast al deze ingewikkelde – met name voor buitenlanders onbegrijpelijke OV-chip- en strippensystemen geldt in heel Zuid-Limburg het Uro-kaartje: 1 Euro voor 1 uur onbeperkt reizen in de regio.

Vorige week beloofden PvdA-bestuurders uit Heerlen, Sittard en Maastricht om binnen 100 dagen na de verkiezingen met zo’n verbindingsplan te komen. In de strijd tegen milieuvervuilingen, opstoppingen, maar vooral óók om het aanbod van de steden en het Heuvelland voor een groot publiek met elkaar te verbinden. Chapeau. De provincie zegde de ondersteuning toe. Perfect. Ik ben er heilig van overtuigd dat als je de boel weet te verbinden, die samenwerking vanzelf volgt.

En met de bus als metro lossen we ook een groot deel van de bereikbaarheidsproblemen van de Maastrichtse binnenstad op: parkeren aan de rand van de stad en dan, eenvoudig en zonder vertwijfeling, goedkoop en makkelijk met de bus naar het centrum.

Afscheid van een burgemeester

Het was een moeilijke en emotionele week. Want het is geen sinecure om een besluit te moeten nemen over de positie van een hele goede en dus populaire burgemeester. In de Maastrichtse PvdA fractie hebben wij in de aanloop naar het raadsdebat geconstateerd dat burgemeester Leers door de kwestie van het Bulgaarse vakantiehuis zijn gezag als bestuurder kwijt is geraakt.

Voor ons was niet het BING-rapport zelf de aanleiding om het vertrouwen in de burgemeester op te zeggen. Hoewel Gerd Leers in deze kwestie vaak onhandig en onverstandig geopereerd heeft, is ook duidelijk geworden dat hij er – op zijn manier - alles aan heeft gedaan om de schijn van belangenverstrengeling te vermijden.

Wij vinden dat een stad bestuurd moet kunnen worden door mensen, die ook fouten mogen maken. In dit geval is er sprake van een burgemeester die toegeeft fouten gemaakt te hebben. Maar ook van een burgemeester die de lat op het gebied van bestuurlijke integriteit altijd bijzonder hoog heeft gelegd. Doordat juist deze burgemeester nu zelf fundamenteel en langdurig in opspraak is geraakt en dat zeer waarschijnlijk ook zou blijven, kwam daarmee zijn gezag ter discussie. Dat is een feitelijke constatering en geen politieke opvatting.

Tijdens het raadsdebat heeft de burgemeester op cruciale punten afstand genomen van het BING-rapport. De PvdA heeft daarom – net als de VVD, GroenLinks en de SP – geconcludeerd dat er een onwerkbare situatie zou ontstaan. Met name als de burgemeester in de toekomst anderen op hun integriteit zou moeten aanspreken. Deze zouden dan ook met een onafhankelijk onderzoek hun gedrag kunnen relativeren door te verwijzen naar de opstelling van de gemeenteraad in de kwestie van de burgemeester.

Een burgemeester die geen gezag meer heeft, en dat gezag ook niet meer kan terugverdienen, raakt een stad in zijn bestuurbaarheid. Het doet verschrikkelijk veel pijn om een burgemeester die zo veel voor de stad betekend heeft, te moeten laten gaan. Maar in het belang van Maastricht was er geen andere keuze.

De gemeenteraad van Maastricht heeft volgens de PvdA laten zien op welke wijze wij met bestuurlijke integriteit willen omgaan. Als een bestuurder niet schuldig, maar wel verantwoordelijk is, dient hij die verantwoordelijkheid ook te nemen. Ien Dales heeft ons daarvoor lang geleden het richtsnoer gegeven. De PvdA fractie heeft daarom waardering voor de wijze waarop Gerd Leers uiteindelijk zijn eigen conclusie heeft getrokken.

Die wijze was groots, zeldzaam in de Nederlandse politiek. Gerd Leers heeft daarmee de stad, onze raad, en zichzelf een grandioze eer bewezen en zal blijvend gezien worden als de man die heel veel voor de stad heeft betekend en op een hele sjieke manier afscheid heeft genomen. Daar ben ik hem zeer dankbaar voor.