Tijd voor hoop in plaats van angst

De grote winst van de PVV bij de Europese Verkiezingen is helemaal geen verrassing, het grote verlies van de PvdA evenmin. Om met het eerste te beginnen: al sinds 2002 schommelt conservatief Nederland zo rond de 40 – 50 zetels (in Tweede-Kamerzetels uitgedrukt). Ongeveer de helft gaat naar de SP, de andere helft afwisselend naar Fortuyn, Verdonk of Wilders. Neemt Wilders een grotere hap uit de koek, dan gaat ten koste van de SP.

Het grote verlies van de PvdA is evenmin een verrassing. Toen Wim Kok de ideologische veren afschudde, schudde de PvdA daarmee ook heel veel kiezers van zich af. Met name conservatieve kiezers houden van ideologie en felle retoriek: tegen Europa, tegen open grenzen, tegen de wereld, tegen de vooruitgang. Progressieven zijn pragmatischer, gaan echt voor individuele vrijheid en vragen politici die grenzen te openen in plaats van sluiten. De moderne, progressieve sociaal- democraat heeft maar één prangende opdracht voor zijn bestuurders:
zorg goed voor de samenleving, zorg voor onderwijs, zorg voor hen die het nodig hebben – en daar willen we best flink wat belasting voor betalen – dan zorgen wij goed voor onszelf. Val me niet lastig met tijdrovende marktwerking, maar zorg dat het licht brandt en verstop mijn mailbox niet met gekmakende aanbiedingen van concurrerende ziektekostenverzekeraars. Het Rijnlandse model in optima forma.

Maar een echt progressieve partij is de PvdA nooit geworden. Door consequent te blijven twijfelen tussen conservatisme (Bos’ harde toon tegen buitenlanders, Ploumen’s ordinaire scheldpartij tegen RWE, de “Duitse kolenboer, de viezerik”) en optimisme (Timmermans’ 10- puntenplan, Koenders’ internationalisme) heeft de PvdA nu ook de progressieve kiezer van zich afgeschud. Deze keer liepen de PvdA- kiezers massaal naar D66 over. En zo zijn we erin geslaagd uiteindelijk iedereen van ons af te schudden. Alleen de trouwe gewoontestemmer blijft over.

Dick Pels heeft met zijn commentaar in de NRC van zaterdag 6 juni jl. natuurlijk
gelijk: het gaat allang niet meer tussen links en rechts, maar tussen conservatief en progressief, tussen angst en hoop. De beste conservatieve partij is de Partij van de Angst en is dus de PVV. Het kopiëren van Wilders’ gedrag door Bos en Ploumen is een mislukte poging om in het gevlei te komen bij een groep kiezers die liever echte cola drinkt dan namaak-cola. Als de PvdA nu niet als de wiedeweerga een onverdroten hoopvolle, positieve, optimistische koers gaat varen, kan ze het vergeten. Binnen het optimisme zijn er natuurlijk ook concurrenten – met name D66 – en daar moet de PvdA haar ervaring en bestuurskracht tegenover stellen. Niet kiezen tussen de issues die er echt toe doen of erger – trachten de succesformule van Wilders te kopiëren – leidt onherroepelijk tot de ondergang.

(eerder geplaatst als reactie op de analyse van de Europese Verkiezingen op www.pvda.nl)